قلعه پشتو يا پشتاب - جهان ایران

قلعه پشتاب (پیشتو، پشتو کانی پشتو و پیشتاب هم نامـیده‌شده) یکی از دژهای کهن درون شـهرستان اهر استان آذربایجان شرقی ایران است.

این قلعه درون نزدیکی دهی بـه همـین نام از دهات دهستان یـافت بخش هوراند و در فاصله‌ای نـه چندان دور از راه هوراند بر بالای یک کوه صخره‌ای قرار گرفته و آثاری چون پلکان و اتاقک‌های کنده شده بر سنگ از بقایـای آن است.

این قلعه بر روی یکی از کوه‌های بلند بـه نام هشت‌سر درون ۱۲ کیلومتری هوراند و ۵۰ کیلومتری شمال شرقی اهر واقع شده‌است.

این قلعه تنـها یک راه باریک به منظور ورود دارد و در سه سمت دیگر آن پرتگاه‌های مخوفی دیده مـی‌شود کـه قلعه را نفوذ ناپذیر ساخته‌است. پشتو کانی دیرینگی آن بـه دوره‌های اشکانی و ساسانی مـی‌رسد.[۱]

از محل این دژ، قلعه قهقهه و درهٔ رود قره سو کـه از پای آن مـی‌گذرد دیده مـی‌شود.

غالب دژهای منطقهٔ ارسباران از یک‌دیگر قابل رویت هستند و احتمالاً این دژها درون ادواری و از جمله دورهٔ خرمدینان آذربایجان کـه به احتمال قوی درون تصرف آنان بوده‌اند بـه واسطهٔ علایم آتش‌های شبانـه با همدیگر ارتباط پیدا مـی‌د.